Als we het idee hebben dat de balans tussen werk en privé niet klopt, rijst vaak de vraag: “Hoe krijg ik dit onder controle?” Hieronder staan enkele principes en acties voor een betere balans tussen werk en privé.
Van de ‘aan-’ naar de ‘uit’ stand
We noemen iets ‘werk-privé balans’ als de inspanning, de ‘aan’ stand, en ontspanning, de ‘uit’ stand, zijn niet in balans zijn. Reageren op prikkels, zoals op gebeurtenissen om ons heen of op de mobiele telefoon die constant om aandacht vraagt, kost inspanning. Prikkels uitschakelen of minder prikkels tot je nemen waar je ook nog weinig tot niets mee hoeft, zoals wandelen in de natuur of een boek lezen, gelden als ontspanning. In de pagina over stress verminderen gaat het over (werk)belasting en je persoonlijke belastbaarheid. Als die in balans zijn ervaren we minder stress en is onze werk-privé balans vaak weer in tact. Maar goed, hoe doe je dat? Hier volgen enkele tips:
- Leer niet overal op te reageren. Een geweldige manier hiervoor is een stilte retraite. Daar ben je een weekend of zelfs week in een groep mensen die van alles doen: koken, samen eten, bewegen, spelen, etc. Zonder één woord met elkaar te delen. Misschien denk je ‘saai’ (is dat zo?), maar wat je daar in ieder geval leert is dat je héél veel kunt doen, zonder te communiceren. Begin eens thuis en op je werk met niet vanuit jezelf overal op te reageren. Begin met niet iedereen te willen verbeteren, als zij in jouw ogen iets ‘verkeerd’ doen. Stop met ‘bemoederen’. Kook eten, beweeg, ruim op, etc. zonder woorden, maar ook zonder oordopjes in, want dan sluit je je af en leer je nog niets. Het gaat er om dat je prikels ontvangt waar je NIETS mee doet. Reageer niet onnodig of in ieder geval zo min mogelijk op externe en interne prikkels. Natuurlijk reageer je wel fatsoenlijk, als iemand iets aan je vraagt of je knikt instemmend of afstemmend als iemand iets aan je meedeelt. Het zal je opvallen dat je dat ook veel beter hoort, omdat je niet op de ‘zend’ stand staat.
- Sluit je regelmatig af (van externe prikkels), bijvoorbeeld door alle beeldschermen uit je aandachtsveld te verwijderen, een wandeling te maken, te mediteren of in een stille omgeving (bijvoorbeeld tijdens de wandeling in het bos of op het strand) te reflecteren op wat je recentelijk hebt ervaren en vooral je telefoon weg te leggen of gewoon helemaal uit te doen.
- Slaap voldoende door eerder naar bed te gaan. Als je slaapt krijg je geen externe prikkels, waar je op hoeft te reageren. Daarbij rust je ook uit. Een powernap kan overigens ook helpen om weer even helemaal op krachten te komen. Sommige mensen lukt het niet, maar voor degenen bij wie dit werkt: gewoon doen. Met rusten en ‘niets doen’ laad je de ‘batterij’ weer op.
Een kwestie van kiezen
Waar het bij werk-privé balans ook vaak om gaat is dat we te veel willen in tijd die we niet tot onze beschikking hebben. Een andere remedie is dus minder te willen, want meer tijd dan 24 uur in een dag is er niet. Zeg dus vaker (op een nette manier) ‘nee’ tegen zaken die anderen van je verlangen of ook op wat jij zelf van jezelf verlangt. Sommige dingen zijn slecht te minderen, zoals (gezond) eten, rusten, arbeid of tijd voor het huishouden en het gezin, maar er blijft genoeg over om te minderen: minder werken, minder sporten (tenzij je dit doet om tot rust te komen), minder tijd met vrienden, vriendinnen of andere hobby’s en, zeker vandaag de dag, minder achter de televisie of computer en vooral minder tijd besteden aan sociale media of überhaupt aan je mobiel. Accepteer de beperking van wat je kunt en kies voor wat je in ieder geval moet doen en doe dat eerst. Er komen vast weer tijden waarin je wel kunt wat je ook wilt. Maar dat kan nu even niet.
Wees zuinig met je tijd
Een derde principe om werk-privé balans op orde te krijgen is efficiënter met je tijd om gaan. Hier zijn wat mogelijke acties om je tijd efficiënter in te zetten:
- Doe één ding tegelijk en doelbewust. Ten eerste komt men er steeds meer achter dat het zogenaamde ‘multitasken’ niet werkt. Je bent er in ieder geval niet efficiënter door, blijkt uit verschillende onderzoeken. Ben je op je werk? Werk dan. Ben je thuis? Doe dan huishouden. Wil je ontspannen? Ontspan dan, maar doe één ding tegelijk. Lees bijvoorbeeld een mailtje één keer en reageer als het kan meteen, tenzij je er echt over moet nadenken of eerste elders informatie moet halen om een antwoord te geven. Maak er dan een ToDo-item van.
Daarnaast helpt het heel erg handelingen te verrichten met een duidelijk doel voor ogen. Waarvoor doe ik dit? Wat wil ik ermee bereiken? Voor wie doe ik het? Dergelijk vragen helpen je doelbewuster met je tijd om te gaan. - Delegeer! Stel jezelf veel vaker de vraag, moet ik dit doen of kan ik dat aan een ander vragen? Vaak zijn anderen beter in bepaalde zaken. Doe bijvoorbeeld je strijkgoed naar een strijkservice als je je het financieel kunt permiteren, bijvoorbeeld als je een goede baan hebt, waarbij verwacht wordt dat je meer dan gemiddelde beschikbaar bent. Neem een schoonmaakster. Schroom ook niet om hulp te vragen. Veel mensen doen graag iets voor je, omdat ze van je houden, of gewoon omdat ze het fijn vinden om het voor jou te doen of het gewoon fijn vinden om ‘dankjewel’ te horen. Vaak kun je door simpel aandacht voor de zaak of interesses van de ander te hebben, diens hulp al compenseren. Niet alles draait om geld of andere materie.
- Schrijf! Schrijf zaken van je af, zodat het niet in je hoofd blijft hangen. Een ToDo list is een goed manier om zaken die je niet mag vergeten bij te houden, maar zorg ervoor dat de lijst niet leidend wordt. Het is maar een hulpmiddel. Ook emoties (boosheid, frustratie, vreugde of positieve ervaringen) van je afschrijven, maakt absoluut je hoofd leeg.
- Ruim op! Zorg dat je fysieke omgeving op orde is, zodat je zaken die je nodig hebt terug kunt vinden en het geeft ook rust in je systeem. Sla ‘s-morgens na het opstaan, je bed meteen open of maak het weer op voor de avond. Ruim je kleren meteen op of doe ze in de wasmand. Des te meer overzicht des te beter. Sla echter niet door. Probeer niet alles op orde te maken. Schep alleen orde in zaken die er toe doen en waar je enige invloed op kunt uitoefenen. “De chaos in de wereld” – mocht je dat zo ervaren – kun jij niet ordenen.
- Wees duidelijk. Communiceer over wat je wilt en niet wilt. Dan pas kunnen anderen je helpen of je ontzien. Deel bijvoorbeeld simpelweg mee wat je plannen zijn. Dan kunnen anderen daar rekening mee houden en komt hulp soms uit totaal onverwachte hoek.
- Denk na. Denk even na over de consequenties, voordat je een mail verstuurt of iets roept. Soms brengen reacties alleen maar meer tegenreacties, waarop jij weer moet reageren en nog meer tijd kwijt bent. Misschien hoef je helemaal niet te reageren.
- Deel je tijd verstandig in. Doe ingewikkelde zaken bijvoorbeeld in de ochtend en meer actieve zaken in de middag, als je al een deel van je energie gebruikt hebt. Wees in ieder geval zuinig met de beschikbare tijd. Doe routinematige zaken bijvoorbeeld zoveel mogelijk volgens een standaard ritueel en als eerste, zodat je tijd overhoudt voor ad-hoc situaties. Lees bijvoorbeeld je mail, whatsapp of andere social media maar één keer of hooguit twee keer per dag, in plaats van op elk pingeltje te reageren. Combineer zaken, zoals de was de wasmachine in, huis opruimen, was eruit en ophangen of maak ‘s-morgens of ’s-avonds een boodschappenlijst en doe de boodschappen als je toch al onderweg bent. Zo zijn er legio voorbeelden hoe je tijd effectiever kunt gebruiken, als je je werk en leven een beetje organiseert.
Oefening
Deel in onderstaand reactieveld hoe jij slecht management gaat aanpakken. Zo leren we van elkaar.
Aan de slag met samenwerking
Misschien loop je met een vraag of een emotionele kwestie rond, inzake het verbeteren van je werk-privé balans. Zet die vraag op onze Questions pagina. Bij Coaching Nederland aangesloten coaches kunnen je vraag dan lezen en hem beantwoorden.