Iedereen wil wel die winnaar, geliefde collega, fijne vriend(in), ideale partner, favoriete familielid en gewoon goede buurman of buurvrouw zijn, maar de realiteit is dat het onmogelijk is al deze rollen perfect te vervullen. Voordat je het weet ben je overspannen. Wat kun je doen om goed te blijven functioneren en dit, met een minimale hoeveelheid stress, vol te houden? Hieronder vind je principes en acties om de hoeveelheid stress behapbaar te houden en een burnout te voorkomen.
Accepteer je beperkingen
Misschien denk je: ‘Als anderen de werkdruk aankunnen, dan moet ik dat toch ook kunnen?’ Is dat zo? Iedereen heeft andere talenten, karaktereigenschappen en een beperkte voorraad energie. Daardoor zijn bepaalde werkzaamheden of een ingewikkelde situatie voor de ene persoon beter vol te houden dan voor de ander. Je kunt gewoon niet alles goed, beter of als ‘de beste’ doen. Iedereen heeft talenten, maar ook zwakke kanten. Ervaar die realiteit en stop met altijd de beste of ideale, collega, vriend(in), relatie, man of vrouw uit te willen hangen, voordat je er overspannen van raakt. De topper uithangen lijkt leuk, maar haalt je ook absoluut een keer onderuit. Geef toe dat je niet ideaal bent. Dat is niemand!
Leer delen
Delen, als in ‘uitdelen’, ’ toebedelen’, verdelen’ en ‘meedelen’, is één van de mooiste dingen om te doen. Dat geldt ook voor je gevoel en je gedachten. Maak anderen deelgenoot van zowel je blijdschap als je zorgen, zonder vrees ‘anderen daar mee op te zadelen’. Als iemand geen interesse in jou heeft, merk je dat snel genoeg. Maar de meesten zullen geïnteresseerd zijn als jij eerlijk, ja vooral eerlijk, vertelt hoe het met je gaat. Praten over wat je blij maakt of dwars zit, lucht echt op en je zult verrast zijn hoeveel anderen voor je willen doen of betekenen.
Sommige mensen praten te veel. Hun lippen gaan op en neer, maar ‘zeggen’ ze ook wat? Is wat ze zeggen ook van waarde voor de ander? Streef er naar dat dat wat je zegt er werkelijk toe doet. Dat heet ‘delen’ en daar kun je niet genoeg van doen.
Ook veel, misschien wel de meeste mensen, praten juist te weinig. Ze houden te veel voor zichzelf. Door je gevoel te delen, ook als je je daarvoor kwetsbaar opstelt of misschien wel juist door je kwetsbaar op te stellen, voorkom je stress, omdat je deelt. Deel wat de dingen met je doen. Het lijkt te simpel voor woorden, maar dat is het juist niet. Oprecht delen doet wonderen. Streef dáár naar. Je zult versteld staan van de hulp die anderen je aanbieden, maar ook van de dankbaarheid die anderen je teruggeven als je waarachtig deelt.
Wees goed voor jezelf
Als je (ook) goed voor jezelf bent, komt je systeem tot rust. Om te beginnen: luister naar de signalen van je lichaam. Als dat aangeeft moe te zijn, ga rusten! Als dat behoefte heeft aan verzorging, doe er wat aan of vraag erom! Is het overprikkeld, leg die telefoon dan eens weg, zet de televisie uit, laat de boel de boel en ga gewoon in je eentje een wandeling maken of een boek lezen. Een mens heeft ook rust nodig. Zonder rust is overspannenheid niet ver weg. Een manier om goed te zijn voor jezelf is aan mindfulness te gaan doen. In mindfullness leer je door meer bewust te worden van je eigen lichaam, te merken als je over grenzen gaat en het daardoor de hoeveelheid rust te geven die het nodig heeft. En het mooie is, dat (lessen in) mindfulness vaak momenten voor jezelf zijn. Dat is heel goed voor je herstel. Mindfulness gaat vooral over bewust één ding tegelijk doen, zodat je veel zuiniger met je energie omgaat. Als je meerdere dingen tegelijk wil doen of zijn, vreet dat aan je energiehuishouding. Als je dat te lang probeert vol te houden, gaat je lichaam protesteren. Dat is wat ze ‘burnout’ noemen. Wees goed voor jezelf, zodat je ook (weer) goed voor anderen kunt zijn.
De omgeving
We hebben het nog niet over de omgeving gehad die de stress veroorzaakt, zoals bijvoorbeeld hoge werkdruk. Daar is onder de titel Workload verminderen ook een artikel over geschreven. De omgeving is wat het is. Het is nimmer de omgeving die de stress veroorzaakt, maar de manier waarop jij met die omgeving omgaat. Wordt er veel van je verwacht of verwacht je veel van jezelf en – nu komt het – wil jij aan al die verwachtingen voldoen? Dan ervaar je stress, omdat jij aan die verwachting wilt of denkt te moeten voldoen.
Het is nimmer de omgeving die de stress veroorzaakt,
maar de manier waarop jij met die omgeving omgaat.
Aan de slag
Hieronder staan wat acties waar je meteen mee kunt beginnen om bewust met stress om te gaan.
- Om te beginnen: Accepteer de realiteit zoals die is. De realiteit willen veranderen is een garantie voor het krijgen van een burnout.
- Wees realistisch. Is dat wat jij van jezelf vraagt of anderen van jou vragen realistisch?
- Schrijf eens op wat stress bij jou veroorzaakt of zou kunnen veroorzaken. Wat kost jou meer dan gemiddeld veel energie en wat zou je daaraan kunnen veranderen?
- Kom erachter wat jou energie geeft en maak daar regelmatig tijd voor.
- Bewaak grenzen. Zeg ‘nee’ als het je te veel is. Lukt dat (nog) niet? Ga dit dan direct leren.
- Beweeg! Minimaal 30 minuten per dag bewegen is genoeg. Gewoon wandelen of fietsen is goed genoeg.
- Rust dagelijks uit. Zorg dus voor je ontspanning. Lezen of muziek luisteren volstaat ook. Slaap voldoende.
- Houd jezelf in conditie. Slaap voldoende, eet gezond, beperk koffie en alcohol en rook niet.
- Sta iets eerder op. De ochtend in rust starten (mediteren?) of even met een wandeling de dag beginnen en de tijd nemen voor een goed ontbijt, doet wonderen. Als je daarvoor ’s avonds iets eerder naar bed moet om voldoende slaap te krijgen, doe dat dan.
- Houd zoveel mogelijk een vast dagritme aan. Regelmaat is de sleutel.
Oefening
Deel in onderstaand reactieveld hoe jij van plan bent om jouw gevoel van stress te reduceren. Zo leren we van elkaar.
Samen of alleen leren omgaan met stress
In de wereld van het coachen zeggen we altijd: Je kunt je eigen ogen niet zien. Iedereen heeft blinde vlekken en weet alleen maar wat hij of zij weet. Een ander ziet dingen die jij niet ziet en weet dingen die jij niet weet. Alles zelf doen kan, maar doe je daarmee jezelf niet tekort? Een coach inschakelen – vaak ook nog betaalt door de werkgever – helpt je sneller beter om te gaan met stress.
Misschien loop je met een acute vraag of een emotionele kwestie rond, inzake je stressgevoel. Zet die vraag op onze Questions pagina. Bij Coaching Nederland aangesloten stresscoaches kunnen je vraag dan lezen en hem beantwoorden.